W dniu 19 września 2020 roku weszła w życie istotna nowelizacja ustawy Prawo budowlane. Wspomniana nowelizacja wprowadziła znaczące zmiany w zakresie legalizacji samowoli budowlanej. Za samowolę budowlaną jest uznawana m.in. budowa obiektu budowlanego bez wymaganego pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia prac budowlanych.

Nadrzędnym celem wprowadzonych zmian wprowadzonych przez ustawodawcę ma być ostateczna legalizacja samowoli budowlanej, a nie konieczność rozbiórki obiektu budowlanego postawionego bez odpowiedniego zgłoszenia. W przypadku wykrycia samowoli budowlanej organ nadzoru budowlanego wyda stosowne postanowienie o wstrzymaniu budowy pouczając jednocześnie inwestora o możliwości złożenia wniosku o legalizację samowoli budowlanej i konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej. Inwestor w ciągu 30 dni od otrzymania postanowienia wraz z pouczeniem będzie mógł złożyć wniosek o legalizację samowoli budowlanej, wówczas organ nadzoru budowlanego wdroży procedurę legalizacyjną. Następnie organ nadzoru budowlanego wyda postanowienie na mocy, którego wnioskodawca zostanie zobowiązany do przedstawienia określonych dokumentów legalizacyjnych,takich jak m. in. projektów technicznych czy zaświadczenia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego. Brak przedłożenia wymaganych dokumentów zaskutkuje wydaniem decyzji o rozbiórce obiektu budowlanego.

Wysokość opłaty legalizacyjnej

Sposób obliczenia opłaty legalizacyjnej określają wyczerpująco przepisy ustawy Prawo budowlane. Przykładowo jeżeli samowola budowlana dotyczyła obiektu wymagającego wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, wysokość opłaty legalizacyjnej wynosi 50 000 zł.

Procedura uproszczonej legalizacji

Znowelizowane przepisy wprowadziły również tzw. procedurę uproszczonej legalizacji dla obiektów użytkowanych przez co najmniej 20 lat. W przypadku tej uproszczonej procedury ustawodawca nie nakłada obowiązku uiszczenia opłaty legalizacyjnej. Z uproszczonej procedury nie będą mogli jednak skorzystać właściciele wobec, których toczą się jakiejkolwiek postępowania sądowe czy administracyjne.